Projektowanie Ekranów Drewnianych

Rozwiązania optymalne

Obiekty, na których konieczne i wskazane jest lokalizowanie ekranów:

– przejścia górne (dla dużych i średnich zwierząt).
Na wszystkich obiektach powinny być lokalizowane ekrany akustyczne i przeciwolśnieniowe drewniane (odbijające lub pochłaniające). Na obiektach o szczególnym znaczeniu przyrodniczym (np. mosty krajobrazowe, przejścia duże w cennych siedliskach, obszarach chronionych itp.) zalecane jest stosowanie wałów ziemnych wraz z roślinnością osłonowo- -izolacyjną.

– przejścia dolne (dla dużych zwierząt).
Zalecane jest lokalizowanie ekranów akustycznych i przeciwolśnieniowych panelowych odbijających lub drewnianych pochłaniających.

– przejścia dolne (dla średnich zwierząt).
Zalecane jest lokalizowanie ekranów przeciwolśnieniowych drewnianych.

Miejsca lokalizacji ekranów na obiektach i długość ekranowanych odcinków dróg:

– przejścia górne.
Ekrany (wszystkich typów) muszą być zlokalizowane wzdłuż zewnętrznych krawędzi przejścia oraz krawędzi nasypów najść. Ekranowaniem należy objąć całe przejście – włącznie z najściami. W przypadku obiektów projektowanych w wykopach (bez najść w postaci nasypów ziemnych) ekrany powinny być zlokalizowane na powierzchni przejścia oraz poza jego krawędziami – na długości równej co najmniej szerokości minimalnej przejścia.

– przejścia dolne.
Ekrany zlokalizowane wzdłuż krawędzi jezdni. Ekranowaniem należy objąć całe przejście oraz odcinki dróg o długości co najmniej 50 m poza przejściem, w obu kierunkach.

Typowe i istotne błędy projektowe

– brak ekranów.
Problem dotyczy najczęściej przejść dolnych (samodzielnych i zespolonych), powoduje ograniczenie ich skuteczności zwłaszcza w odniesieniu do dużych ssaków leśnych przez podwyższony poziom bariery psychofizycznej i odstraszanie zwierząt.

– zbyt krótkie ekrany.
Problem zarówno na przejść dolnych, jak i górnych, powoduje skutki podobne jak brak ekranów.

 Przykład przejścia dolnego o zbyt krótkich ekranach przeciwolśnieniowych

– lokalizacja utrudniająca naprowadzanie zwierząt do przejść górnych.
Ekrany powinny być szczelnie połączone z ogrodzeniami ochronnymi i w sąsiedztwie przejścia przejmować ich funkcje ochronne i naprowadzające. Niewłaściwy przebieg ekranów przy wylotach przejść (zwłaszcza przebieg zbliżony do prostopadłego w  stosunku do linii ogrodzenia) może istotnie utrudniać dojście zwierzętom do przejścia ograniczając w ten sposób jego skuteczność.

 Przykład przejścia dolnego o zbyt krótkich ekranach przeciwolśnieniowych

– niewłaściwy przebieg, ograniczający efektywną szerokość przejść górnych.
Na powierzchni przejść górnych ekrany powinny być zlokalizowane możliwie najbliżej zewnętrznych krawędzi obiektów; ekrany powinny przebiegać po łuku (bez gwałtownych załamań), którego krzywizna powinna być tak zaprojektowana, by możliwie największa przestrzeń przejścia była dostępna dla zwierząt. Niewłaściwy przebieg ekranów może ograniczyć efektywną szerokość przejścia, wpływają tym samym na jego niższą skuteczność.

 Ekran zlokalizowany zbyt daleko od krawędzi przejścia górnego ograniczający jego efektywną
szerokość



PROJEKTOWANIE KONSTRUKCJI

Normy Projektowe

PN-EN 1794-1. Drogowe urządzenia przeciwhałasowe. Wymagania pozaakustyczne. Cz. 1: Właściwości mechaniczne i stateczność.
PN-EN 1794-2. Drogowe urządzenia przeciwhałasowe. Wymagania pozaakustyczne. Część 2: Ogólne bezpieczeństwo i wymagania ekologiczne.
PN-EN 1793-1. Drogowe urządzenia przeciwhałasowe. Metoda badania w celu wyznaczenia właściwości akustycznych. Cz. 1-3

Schematy konstrukcyjne

Optymalne rozwiązania ekranów przegrodowych drewnianych.

Optymalne rozwiązania ekranów przegrodowych drewnianych

Optymalne rozwiązania ekranów panelowych drewnianych.

Optymalne rozwiązania ekranów panelowych drewnianych

Typy konstrukcyjne ekranów – możliwości i zalecenia stosowania na przejściach dla zwierząt

Tab.Możliwości i zalecenia stosowania poszczególnych typów ekranów na przejściach dla wierząt (+++ rozwiązanie zalecane, ++ rozwiązanie możliwe/dopuszczalne).

Typ ekranu Przejścia górne Przejścia dolne
Obiekt o kluczowym znaczeniu przyrodniczym Obiekty dla dużych i średnich ssaków kopytnych Obiekt o kluczowym znaczeniu przyrodniczym Obiekty dla dużych ssaków kopytnych Obiekty dla średnich ssaków kopytnych
drewniane z desek ++ +++ ++ ++ +++
drewniane z desek z wypełnieniem +++ ++ +++ ++ ++

Przebieg ekranów na skarpach

W praktyce obserwuje się 2 podstawowe typy rozwiązań:

– słupy nośne montowane pionowo, przebieg górnej krawędzi wzdłuż linii łamanej. Rozwiązanie wymaga zastosowania przy powierzchni terenu dystansów (zwykle z płyt betonowych) umożliwiających montaż prostokątnych paneli ekranu. Często obserwowane są nieszczelności na połączeniu płyt dystansowych z fundamentem i pozostałymi elementami konstrukcji. Przebieg krawędzi ekranu po linii łamanej utrudnia harmonizację obiektu z otoczeniem.

– słupy nośne montowane pod kątem dostosowanym do nachylenia skarpy. Rozwiązanie zalecane (należy je preferować, jeśli brak innych przeciwwskazań) ze względu na mniejsze zagrożenie powstawania nieszczelności oraz łagodny przebieg górnej krawędzi ekranu. Należy zwrócić szczególną uwagę na stabilne fundamentowanie słupów.

Rozwiązanie projektowe ekranów zlokalizowanych na skarpach

Roślinność osłonowa i izolacyjna

Odgrywa szczególną rolę w przypadku przejść górnych i powinna być stosowana w następującej formie:

– nasadzenia osłonowe (okrywowe, maskujące) pnączy na powierzchni ekranów (od strony powierzchni przejścia). Więźba zwarta, nieregularna, nasadzenia jednorzędowe, linia nasadzeń z załamaniami. W przypadku niektórych gatunków rodzimych należy uwzględnić konieczność wykonania podpór w formie rusztowania (krata drewniana) lub napiętych drutów (linek).

– nasadzenia osłonowe krzewów wzdłuż ekranów. Więźba zwarta, nieregularna, nasadzenia min. dwurzędowe, linie nasadzeń z załamaniami. Krzewy o pokroju niskim i średnim (wysokość przeciętna < 4–5 m). Integracja nasadzeń z roślinnością naprowadzającą do przejścia.

 Nieregularne, gęste nasadzenia wzdłuż ekranów przegrodowych

– nasadzenia izolacyjne pnączy na ogrodzeniach. W przypadku zastosowania ekranów ziemnych na powierzchni przejścia będzie znajdowało się ogrodzenie siatkowe, które powinno zostać obsadzone pnączami w celu izolacji widoczności jezdni z poziomu skarp ekranów. Forma nasadzeń podobna jak dla ekranów przegrodowych – brak konieczności stosowania podpór.

– nasadzenia izolacyjno-osłonowe krzewów na wałach ziemnych. Więźba zwarta, nieregularna, nasadzenia rzędowe (min. dwa rzędy, linie nasadzeń z załamaniami oraz pojedyncze i kępowe). Głównie krzewy o pokroju niskim i średnim. Integracja nasadzeń z roślinnością naprowadzającą do przejścia.

Typowe i istotne błędy projektowe

– stosowanie ekranów transparentnych (przeźroczystych).
Powoduje zwiększone ryzyko kolizji z udziałem ptaków, zwłaszcza w przypadku mostów i estakad w dolinach rzecznych. Stosowanie tego typu ekranów jest zdecydowanie niewłaściwe i nie powinno mieć miejsca z przyrodniczego punktu widzenia. Może być dopuszczone jedynie wyjątkowo w sytuacji wyraźnego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu (np. ryzyko częstej gołoledzi na mostach), na wybranych odcinkach (stosowanie łączenia różnych typów ekranów), przy zastosowaniu sprawdzonych rozwiązań ograniczających kolizje awifauny.

– nieszczelne i nietrwałe konstrukcje ekranów.
Powodują ograniczoną skuteczność ekranowania, co prowadzi do odstraszania zwierząt i zmniejszenia skuteczności przejścia. Nietrwałe konstrukcje prowadzą do licznych uszkodzeń, zarówno z przyczyn naturalnych (napór wiatru, wymywanie gruntu) jak i społecznych (kradzieże elementów, wandalizm).

– różnica wysokości oraz nieszczelności na styku ekran-ogrodzenie (w przypadku przejść górnych).
Powoduje powstanie zagrożenia przechodzenia i przeskakiwania przez zwierzęta.

– nieszczelności na styku ekran-powierzchnia gruntu.
Powodują zagrożenie przechodzenia małych zwierząt (zwłaszcza płazów) przez istniejące szczeliny, ograniczając w ten sposób skuteczność przejść dla tej grupy fauny oraz powodując śmiertelność w wyniku kolizji z pojazdami.

  Nieszczelności ekranów przy powierzchni gruntu powodują przenikanie małych zwierząt na
jezdnie.

– nadmierna rozbudowa fundamentów ekranów na przejściach górnych.
Należy unikać projektowania silnie rozbudowanej nadziemnej części fundamentów (wysoka konstrukcja betonowa położona powyżej poziomu terenu) ze względu na możliwość odstraszającego oddziaływania na niektóre gatunki dużych ssaków.

– brak roślinności osłonowej i izolacyjnej.
W przypadku braku lub przy niewłaściwie zaprojektowanej roślinności osłonowej, odsłonięte elementy konstrukcyjne ekranów (przegrodowych) powodują zwiększenie poziomu bariery psychofizycznej i odstraszanie zwierząt (zwłaszcza w pierwszych latach funkcjonowania przejść). W przypadku roślinności izolacyjnej jej brak lub niewłaściwe zaprojektowanie prowadzi do podwyższonego poziomu emisji na powierzchni przejść i ograniczenia ich skuteczności.

  Nieosłonięte przez roślinność konstrukcje ekranów mogą ograniczać skuteczność przejść górnych.

– niewłaściwe wykończenie zewnętrzne.

Nieodpowiedni dobór kolorystyki.
Ekrany o jaskrawych barwach (zwykle niewystępujących w warunkach naturalnych) mogą powodować odstraszanie zwierząt (zwłaszcza dużych ssaków). Niektóre jaskrawe barwy (np. kolor żółty) mogą przyciągać owady powodując ich rojenie się w sąsiedztwie jezdni i tym samym zwiększenie poziomu kolizji z pojazdami.

Nieodpowiednie wykończenie powierzchni.
Ekrany powinny posiadać powierzchnię matową, w przypadku powierzchni z połyskiem dochodzi do odbijania światła słonecznego i światła księżyca, co może odstraszać niektóre gatunki ssaków

Typowe i istotne błędy wykonawcze

– niewłaściwe wykończenie zewnętrzne.
W przypadku ekranów drewnianych należy zwrócić szczególną uwagę na właściwą impregnację elementów (najlepiej używać tarcicy impregnowanej ciśnieniowo). Na placu budowy wykonywać jedynie uzupełniająco impregnację powierzchniową, z użyciem środków bezbarwnych i niepowodujących trwałej emisji odorów (np. preparaty olejowe).

– nieszczelne połączenie z ogrodzeniami ochronnymi.
Powoduje obecność oraz powstawianie szczelin i luk umożliwiających przechodzenie ma- łych, a czasem także średnich zwierząt.

– niewłaściwie wykonane nasadzenia osłonowe

Źródło: Poradnik projektowania przejść dla zwierząt i działań ograniczających śmiertelność fauny przy drogach